ΤΟΛΗΣ ΧΑΡΜΑΣ--βιογραφία και τραγούδια...

Τόλης Χάρμας

1918 – 2008

Λαϊκός τραγουδοποιός και οργανοπαίχτης της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Έγραψε και ερμήνευσε πάνω από 150 τραγούδια. Γεννήθηκε το 1918 στο Λεωνίδιο Αρκαδίας, ως Απόστολος Χαρμαντάς. Γιος λαουτιέρη, πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στη γενέτειρά του και το 1936 μετακόμισε στον Πειραιά. Εκεί γνώρισε τον Γιώργο Μουζάκη και αποφάσισε να γίνει μουσικός. Έμαθε κιθάρα και μπαγλαμά και στην Κατοχή έπαιζε σε ταβέρνες για ένα πιάτο φαί.
Επαγγελματίας μουσικός έγινε το 1948, όταν γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του, τη φιλόλογο Λίτσα Ζέρβα (1917-1978) από τη Θήβα. Δημιούργησαν το ξακουστό «Ντούο Χάρμα», που έγραψε ιστορία στο λαϊκό τραγούδι της δεκαετίας του '50, με μεγάλες επιτυχίες στο ενεργητικό του.
Έχει ερμηνεύσει σε πρώτη εκτέλεση τραγούδια, όπως: «Κάποια μάνα αναστενάζει» του Βασίλη Τσιτσάνη, «Ένα τραγούδι απ' το Αλγέρι» του Απόστολου Καλδάρα, «Πάλι εχτές στις τρεις ήρθες να κοιμηθείς» του Μανώλη Χιώτη, «Ένα καράβι απ' τον Περαία» του Γιώργου Μητσάκη, και τα δικά του «Η καρδιά του μάγκα», «Γκιουλτζαμάλ», «Το σφάλμα», «Αλήτικα μικρόβια», «Εδώ παπάς, εκεί παπάς», που τραγούδησε ο Τάκης Μπίνης κ.ά. Εμφανίστηκε στις ταινίες «Αγάπη και θύελλα» του Σωκράτη Καψάσκη, «Έλα στο θείο» του Νίκου Τσιφόρου και «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» του Αλέκου Σακελλάριου.
Στην κωμωδία του Σακελλάριου ακούγονται τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι «Είμαι άντρας» και «Γαρύφαλλο στ' αυτί», τα οποία στην πραγματικότητα συνέθεσε ο Χάρμας. Όπως είπε σε μια συνέντευξή του στον ρεμπερολόγο Παναγιώτη Κουνάδη το 1996, μεταβίβασε τα πνευματικά δικαιώματα στον Φίνο και αυτό με τη σειρά του στον Χατζιδάκι.
Από το «Ντούο Χάρμα» ξεκίνησε τη μεγάλη της καριέρα το 1956 η Μαρινέλλα, η οποία πήρε το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο από το ομώνυμο τραγούδι του Τόλη Χάρμα. Την ίδια χρονιά, η γυναίκα του εγκατέλειψε τα το τραγούδι για να αφιερωθεί στην ανατροφή των δύο παιδιών τους, του Αριστείδη και της Ιωάννας (της μετέπειτα λαϊκής τραγουδίστριας Νανάς Χάρμα).
Συνέχισε μόνος του ως το 1967, οπότε μετανάστευσε στις ΗΠΑ. Πρόλαβε να συνεργαστεί με τον Μάνο Χατζιδάκι στη μουσική των ταινιών «Η Χώρα των Ονείρων» και «Ποτέ την Κυριακή», όπου έφθασε μέχρι τις Κάννες για τα «Παιδιά του Πειραιά», παίζοντας κιθάρα στην ορχήστρα Λαβράνου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεινε για 14 χρόνια, παίζοντας σε κοσμικά κέντρα της ομογένειας. Το 1981 επέστρεψε στην Ελλάδα και ως το φινάλε της ζωής του, στις 22 Μαίου 2008, παρέμεινε ενεργός μουσικά, με εμφανίσεις σε παραδοσιακά ταβερνάκια.

ΠΗΓΗ http://www.sansimera.gr/biographies/388

ΧΑΡΜΑΝΤΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

(Τόλης Χάρμας) (Λεωνίδιο 1918). Πασίγνωστος τραγουδιστής-τραγουδοποιός της πρώτης μεταπολεμικής Εποχής και κιθαρίστας-εκτελεστής μπαγλαμά. Γιος λαουτιέρη, πέρασε παιδικά και εφηβικά χρόνια στη γενέτειρά του και ήρθε στον Πειραιά το 1936. Τότε συνδέθηκε με τον Γ. Μουζάκη (που έπαιζε κορνέτα) και απεφάσισε να στραφεί στη μουσική. Αγόρασε μια κιθάρα και άρχισε μαθήματα με τον Δ. Φάμπα, ενώ έπαιζε σε χορους «για το χαρτζιλίκι του». Στην Κατοχή, έπαιζε σε ταβέρνες για ένα πιάτο φαΐ και το 1947 έγινε επαγγελματίας μουσικός. Τότε γνώρισε τη γυναίκα του, τη Θηβαία φιλόλογο Λίτσα (Γαρουφαλιά) Ζέρβα-Χαρμαντά (1917-1978) με την οποία συναπετέλεσαν το ξακουστό "ντούο Χάρμα" (που έγραψε ώς το 1956 μια 9ετή ιστορία όλο επιτυχίες). Μαζί εμφανίστηκαν σε μεγάλα θέατρα και επιθεωρήσεις (το «Σαμαρτζή», με την επιθεώρηση «Γαλανόλευκη» του Τραϊφόρου, κ.λπ.), σε ποιοτικά «βαριετέ» (του Ορέστη Λάσκου, κ.λπ.), σε κιν/γραφικές ταινίες («Έλα στο θείο» του Τσιφόρου --1950, «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» του Σακελλάριου --1955, κ.λπ.), σε κοσμικά Κέντρα της Ομογένειας (το «Σεμίραμις» της Κων/πολης, κ.λπ.) και δισκογράφησαν πολλά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια (των Τσιτσάνη, Μητσάκη, Καλδάρα, κ.ά.). Το 1956 με το Συγκρότημά του (που έπαιζε στο «Πανόραμα» της Θεσ/νίκης) «ντεμπουτάρησε» η Μαρινέλλα, που πήρε το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο από ομώνυμο τραγούδι-σουξέ του «ντούο Χάρμα»! Την ίδια χρονιά η Λίτσα Χάρμα αποσύρθηκε, για να μεγαλώσει τα 2 παιδιά τους (τον Αριστείδη--γ. το 1951 και την Ιωάννα--γ. το 1953). Συνέχισε μόνος ώς το 1967, εμφανιζόμενος και στο Ισραήλ (1956 και 1958). Συνεργάστηκε και με τον Μ. Χατζιδάκι στην ηχογράφηση της μουσικής των ταινιών «Ελλάς, η Χώρα των Ονείρων» και «Ποτέ την Κυριακή»--παίζοντας «Τα Παιδιά του Πειραιά» ώς και στη Γαλλία (στη μεγάλη δεξίωση του Φεστιβάλ των Καννών 1960, στο «Κάρλτον», με Ζαμπέτα, Σεϊτανίδη, Γεράσιμο και Νίκο Λαβράνο, Καλφόπουλο, Ά Χρυσάφη, Γ. Κουλαξίζη, κ.ά.). Το 1967 (μετά την επιβολή της δικτατορίας) μετανάστευσε σε ΗΠΑ-Καναδά, μένοντας εκεί 13 χρόνια και συνεργαζόμενος (μετά το 1971) με τον Γ. Κεφαλά (του «Τρίο Κιτάρα»). Επέστρεψε οριστικά το 1981. Σήμερα (2.000) τραγουδάει ακόμα(!) στην ταβέρνα της Νίκης Μεταξά (Κολωνός). Στα τραγούδια που συνέθεσε (τα περισσότερα σε στίχους του): "Ο Παντελής", «Οι παπατζήδες», "Ο άντρας της ημέρας", "Μπλε και άσπρο" (1947), "Με μπατίρησες" (1947), «Σε ποιον να πω τον πόνο μου» (1947), "Γλυκειά μου μάνα" (1948), "Η καρδιά του μάγκα" (1948), "Δεν υποφέρεσαι" (1949), "Η καταιγίδα" (1949), "Πληροφορίες", "Η φτωχή αρχόντισσα", κ.λπ. Το «ντούο Χάρμα» την περίοδο 1947-60 δισκογράφησε 60 δικά του τραγούδια και μετέσχε σε δισκογραφήσεις 30 άλλων τραγουδιών. Ακούγεται στους δίσκους: «Αρχοντορεμπέτικα» (1976) και «Αρχείο: Συνθέτες του Ρεμπέτικου, 25» (1997). Η κόρη του ζεύγους Χάρμα Ιωάννα--η γνωστή τραγουδίστρια Νανά Χάρμα--ακούγεται στους δίσκους του 1976: «Σεμνά και ταπεινά», «Αρχοντορεμπέτικα», «Τα κουτουκάκια» και στα «Λαϊκά της νύχτας» (1980).
ΠΗΓΗ
http://www.musipedia.gr